5 պատճառ, թե ինչու Ուկրաինան տեսանելի ապագայում չի կարող դառնալ ՆԱՏՕ-ի անդամ. Euronews
Կիևը Ռուսաստանի կողմից ուկրաինական չորս շրջանների բռնակցմանն արձագանքել է` հայտարարելով ՆԱՏՕ-ի ռազմական դաշինքին միանալու վերաբերյալ անսպասելի և արագ հայտի մասին: ՆԱՏՕ-ի անդամներից Լեհաստանը, Ռումինիան, Սլովակիան, Չեխիան, Էստոնիան, Լատվիան, Լիտվան, Մոնտենեգրոն և Հյուսիսային Մակեդոնիան աջակցություն են հայտին։ Բայց, հասկանալի է, որ ՆԱՏՕ-ի ղեկավար Ենս Ստոլտենբերգը խուսափել է դրան աջակցելուց, մինչդեռ ԱՄՆ նախագահի՝ անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեյք Սալիվանն ասել է, որ դիմումը պետք է հետաձգվի:
Ստորև Euronews-ը ներկայացրել է հինգ պատճառ, թե ինչու Ուկրաինան տեսանելի ապագայում դժվար թե անդամակցի ՆԱՏՕ-ին:
1. Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելն ավելի լայն պատերազմի վտանգ կառաջացնի
Պատերազմի մեջ ներքաշումը բարդացնում է պատկերը։ ՆԱՏՕ-ի հավաքական պաշտպանության պայմանագրի 5-րդ հոդվածի համաձայն, եթե անդամ երկրներից մեկը հարձակման է ենթարկվում, բոլոր մյուսները պետք է դա համարեն հարձակում իրենց վրա և օգնության հասնեն իրենց դաշնակցին: Սա նշանակում է, որ եթե Ուկրաինան միանա ՆԱՏՕ-ին, քանի դեռ պատերազմի մեջ է Ռուսաստանի հետ, կգործարկվի 5-րդ հոդվածը:
«Ուկրաինայի անդամակցելու հարցում կան աճող ռիսկեր», – ասել է Դուրհեմի համալսարանի պրոֆեսոր Ջոն Ուիլյամսը, որը մասնագիտացած է միջազգային քաղաքականության, պատերազմի և ինքնիշխանության ոլորտներում՝ զգուշացնելով, որ դա կարող է հանգեցնել «մղձավանջային սցենարի»:
«ՆԱՏՕ-ն ավելի հստակորեն կներգրավվի պատերազմի մեջ՝ շատ ավելի անմիջական ձևով», – շարունակել է նա՝ նկատի ունենալով, որ Ռուսաստանին սահմանակից մյուս անդամները, ինչպիսիք են Բալթյան երկրները և Լեհաստանը, կարող են «պոտենցիալ առաջնագիծ դառնալ»:
2. Ուկրաինային ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը «անհրաժեշտ չէ».
ՆԱՏՕ-ն արդեն հանձնառու է Ուկրաինային: ՆԱՏՕ-ի անդամ առանձին երկրների տասնյակ միլիարդավոր եվրոյի ռազմական և ֆինանսական օգնության հետ մեկտեղ, դաշինքը հսկայական աջակցություն է ցուցաբերում Ուկրաինային՝ համակարգելով այս երկկողմ օգնությունը և մարդասիրական և ոչ մահաբեր օգնության առաքումը:
«Դա հեգնական է: Այս ամբողջ զենքը, որը գնում է Ուկրաինա նշանակում է, որ ինչ-որ կերպ Ուկրաինան արդեն ունի ՆԱՏՕ-ի անվտանգության երաշխիք… առանց անդամակցության», -ասել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի նախկին օգնական Ջեյմի Շին:
«Երբեմն դուք կարող եք շատ օգուտներ ստանալ ՆԱՏՕ-ի անդամակցությունից՝ առանց իրականում անդամ դառնալու», – ավելացրել է Շին՝ բերելով Կոսովոյի օրինակը, որին 1990-ականների վերջին աջակցում էին դաշինքի խաղաղապահները:
3. Ուկրաինան «պատրաստ չէ» ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուն
Նախքան ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը, երկրները նախ պետք է համապատասխանեն որոշակի տնտեսական, քաղաքական և ռազմական չափանիշներին:
Ըստ պրոֆեսոր Ուիլյամսի, Ուկրաինան «լավ ճանապարհի վրա է» անդամակցության այս չափանիշները կատարելու հարցում՝ մատնանշելով երկրի «ժողովրդավարական ինստիտուտների» և «հակակոռուպցիոն գործընթացների» հետ կապված «խնդիրները»:
«Այս ուղին այժմ անշրջելի է թվում: Պուտինը դա երաշխավորել է: Բայց դա երկար ճանապարհ է, Ուկրաինայի քաղաքական ինստիտուտներն անելիք ունեն»,- ասել է պրոֆեսորը:
4. Դժվար է ստիպել ՆԱՏՕ-ի բոլոր անդամներին աջակցել Ուկրաինայի հայտին
ՆԱՏՕ-ի կանոնների համաձայն՝ նոր անդամներ կարող են ընդունվել միայն այն դեպքում, եթե բոլոր 30 անդամները համաձայն են: Նույնիսկ եթե մեկը համաձայն չէ, դա կարող է խոչընդոտել կամ նույնիսկ շեղել ամբողջ գործընթացը: Շվեդիան և Ֆինլանդիան բախվել են այս դժվարությանը ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու իրենց հայտերի հետ կապված, և Թուրքիան սկզբնական առարկություններ է ներկայացրել:
Նույն կերպ, Հունգարիան կարող է խնդիր հանդիսանալ Ուկրաինայի անդամակցության հայտի համար: Այս երկրները, որոնք կիսում են ցամաքային սահման, տարաձայնություններ ունեն Ուկրաինայի հունգարախոս փոքրամասնության իրավունքների շուրջ:
5. Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը Պուտինի համար «քարոզչական հաղթանակ» կլինի
Ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց ի վեր Պուտինը քարոզում է այն գիծը, որ Ռուսաստանին սպառնում է ՆԱՏՕ-ն: Նա կանոնավոր կերպով արդարացնում է Ուկրաինա ներխուժումը Ռուսաստանին այս սպառնալիքից ազատելու համար, որը, ըստ նրա, վտանգ է ներկայացնում Ռուսաստանի տարածքային ամբողջականության համար:
Եթե Ուկրաինան միանա ՆԱՏՕ-ի ինտեգրված պաշտպանական ծրագրին, ապա, ըստ Շիի, դա անպայման կներառի արևմտյան զորքեր և ռազմակայաններ ուկրաինական հողի վրա:
«Սա Պուտինին մեծ քարոզչական խթան կհաղորդի: Պուտինը հուսահատորեն փորձում է համոզել ռուսներին, որ ՆԱՏՕ-ի կողմից արտաքին էքզիստենցիալ սպառնալիք կա … Ուկրաինան այժմ դաշինքի կազմ բերելը պարզապես կնպաստի այդ պատմությունը»,- ասել է Շին:
ՆԱՏՕ-ի պաշտոնյաները և արևմտյան քաղաքական գործիչները բազմիցս հստակեցրել են, որ ուկրաինական պատերազմը հակամարտություն է Կիևի և Մոսկվայի միջև, և ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենն ասել է, որ դաշինքը չի ներքաշվի Ուկրաինայի շուրջ ընդարձակ հակամարտության մեջ:
