Ներկայ Պայմանագիրը Խաղաղութի՞ւն Է, Թէ Խայտառակութիւն. Asbarez

Asbarez. Երբ երէկուան հայատեաց թշնամիդ անարգել հողիդ վրայէն իր այնքան երազած քառասուն մղոն միջանցքին կը տիրանայ առանց փոխարէնը որեւէ բան զիջելու՝ կը հարցնենք՝ այդ ի՞նչ ձեւական հայկական գերիշխանութեան մասին է խօսքը:

Երբ Թրամփի հովանաւորչական սուր նայուածքին տակ ինքնագոհ ժպիտով Ալիեւ եւ Փաշինեան Ուաշինկթընի եռակողմ հանդիպումին վերջապէս նախաստորագրեցին հաշտութեան հռչակագիրը կամ խաղաղութեան դաշնագիրը, որ ատրպէյճանցիներուն առջեւ կը բանար դէպի Նախիջեւան երկարող եւ նախագահ Թրամփին անունը կրող «Զանգեզուրի միջանցք»ը, որ ինչպէս մեր նախորդ յօդուածով մատնանշած էինք, համազօր էր հայատեաց թշնամիիդ առջեւ «արեան երակը բանալ»ուն:

Հայրենի հողերու անսակարկ տուչութիւնը քննադատելը երբեք չի նշանակեր ապազգային ըլլալ, ընդհակառակը՝ իսկական հայրենասէրը այն մարդն է, որ կը գուրգուրայ հայրենի հողերու ամէն մէկ թիզին կամ մեթրին վրայ:

Ինչպէս Հայաստանի մէջ, Սփիւռքի տարածքին եւս քիչ չեն այն երանելիները, որոնք հրաշք կը սպասեն Փաշինեանի ստորագրած հաշտութեան դաշնագիրէն։ Տար Աստուած որ անխոչընդոտ եւ անյապաղ իրականանար բոլորին կողմէ ակնկալուած այդ հրաշքը, եւ հայութեան գլխուն տրուած լախտի հարուածին, կամ կուրծքին տրուած դաշոյնի հարուածի չվերածուէր այնպէս կոչուած «օրհնաբեր» այդ միջանցքը օտարին յանձնելու՝ անհեռատես եւ շուտափոյթ արարքը:

Այն ատեն շատ ուշ պիտի ըլլար մեղայի գալը։ Այս զգուշացումը, շատերու կողքին, կու գայ հայ գրողէ մը, որ իր ետին ունի տասնամեակներու փորձառութիւնը՝ օտար երկիրներու նախագահներու եւ դեսպաններու, ինչպէս նաեւ դիւանագէտներու Հայկական Դատը ծանօթացնելու: Վկայ՝ փրոֆ. Շաւարշ Թորիկեանի Ափրիկէ այցելութիւնը եւ ետին թողած հոյակապ տպաւորութիւնն ու արձագանգը: Եւ տեղին է յիշեցնել, թէ այս տարի այդ պատմական այցելութեան յիսնամեակն է, որ կը զուգադիպի մեր սիրելի վարչապետին ծննդեան յիսնամեակին։ Արդեօք այդ զուգադիպութիւնը ընթերցողին պատգամ մը չի՞ փոխանցեր:

Այժմ, գալով հայութեան պարտադրուած այդ նշանաւոր միջանցքին՝ իբրեւ սրտցաւ հայորդիներ մեր միտքին մէջ բազմաթիւ հարցադրումներու առիթ կը ստեղծէ։ Կ՛ուզեմ աւելցնել, թէ շատերուն պէս իմ մէջ եւս դրական զգացումներ կան Փաշինեանի անձին հանդէպ։ Բացատրեմ միտքս. իբրեւ ամուր բարոյականով մտաւորական եւ ընտանիքի հայր՝ կարելի չէ խոցելի կէտ մը գտնել անոր նկարագիրին մէջ, այդ ուղղութեամբ անտարակոյս, բոլորիս յարգանքը պէտք է վայելէ ան։ Սակայն, իբրեւ քաղաքական ղեկավար եւ դիւանագէտ՝ նոյն մակարդակին վրայ կարելի չէ դասել Հայաստանի վարչապետը, անոր վարած արտաքին եւ ներքին քաղաքականութիւնը իբրեւ չափանիշ գործածելով, առանց նախատրամադրուածութեան անոր գործելակերպը խնդրոյ առարկայ դարձնելու։

Ներքին ճակատի վրայ, իրեն պէս հայրենասէր մտաւորականէ մը անսպասելի էր չըսելու համար՝ աններելի, հայ կղերին դէմ վարած քաղաքականութիւնը, նոյնը կարելի է ըսել քաղաքական ընդդիմադիրներու դէմ բռնած դիրքին պարագային, երբ առանց դատ դատաստանի արգելափակեց զանոնք, արարք մը՝ որ միայն վայել է երրորդ աշխարհի բռնակալ ղեկավարներու:

Գալով առանց Հայաստանի ժողովուրդին հաւանութիւնը առնելու հապճեպով ստորագրուած խաղաղութեան պայմանագիրին՝ անիկա մեզմէ շատերուն մօտ որոշ հարցադրումներու առիթ տուաւ:

Ուրեմն, մեր կարգին կը հարցնենք. «Ինչո՞ւ զուտ հայկական միջանցքը օտար համընկերութեան մը վարձակալել, այն ալ հարիւր տարուան տեւողութեան վրայ երկարող պայմանագրութեամբ: Ինչո՞ւ միջանցքը համահայկական հիմնադրամով չկառուցել եւ զայն պահել զուտ հայկական հսկողութեան եւ գերիշխանութեան տակ: Ինչո՞ւ միջանցքը նախագահ Տանըլտ Թրամփի անունով կոչել: Թրամփ հայութեան համար ցարդ ի՞նչ ըրած է, նոյնիսկ վերջերս մեր անունը չյիշեց ու զայն «Ալպանիա»ի հետ շփոթեց: Ինչո՞ւ միջանցքը հայ հերոսի մը անունով չկոչել, օրինակ՝ Հայկ Նահապետ, Արա Գեղեցիկ, Շամիրամ, Սասունցի Դաւիթ, Մեսրոպ Մաշդոց, Վարդանանց, Նարեկացի, Մխիթար Սեփաստացի, Շիրակացի, Արամ Խաչատուրեան, Աւետիք Իսահակեան… կամ ալ ծայրագոյն պարագային՝ Սողոմոն Թեհլիրեան»: Տակաւին շարքը երկար է…

Ռիչմընտ, Վիրճինիա
22 Օգոստոս 2025