Ուկրաինայի պատերազմը սպառազինությունների մրցավազք է հրահրել․ Bloomberg

Աշխարհի երկրների կառավարությունները վերանայում են ռազմական դոկտրինները, սպառազինությունների, ռազմական տեխնիկայի պաշարները եւ մատակարարման ուղիները՝ Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմի պատճառով: Ուկրաինա ռուսական զինված ներխուժման մեկնարկից մեկ տարի անց աշխարհում սկսվել է սպառազինությունների նոր մրցավազք, հայտարարել է Bloomberg-ը՝ վկայակոչելով աղբյուրներ եւ բաց տվյալներ։

Ինչպես նշում է գործակալությունը, ռազմական ռազմավարությունները վերանայում են ոչ միայն Եվրոպայի երկրները, այլեւ ԱՄՆ-ը, Չինաստանը, Թայվանը եւ Հնդկաստանը։ Ուկրաինային մոտ գտնվող շատ երկրներ կտրուկ ավելացրել են պաշտպանական ծախսերը, ընդլայնել են ռազմական արտադրական կարողությունները, ինչպես նաեւ մեծացրել են տանկերի, հրետանու եւ հակաօդային պաշտպանության համակարգերի քանակը:

Ինչպես նշում են Bloomberg-ի վերլուծաբանները, ամերիկյան որոշ պաշտոնյաներ Եվրոպայում եւ Ասիայում անվտանգության իրավիճակը փոխկապակցված կամ միասնական են համարում։ G7-ի երկրներում եւ BRICS-ի որոշ երկրներում միջուկային պատերազմից մինչեւ պարենային խնդիրների ռիսկերի գիտակցումն աճել է:

Ռազմական ծախսերի աճ ՆԱՏՕ-ում

Bloomberg-ը նշում է, որ ՆԱՏՕ-ի պաշտպանական ծախսերը 1980-ականներից մինչեւ 2022 թվականը կայուն նվազել են, սակայն սկսել են աճել Ուկրաինա ռուսական զորքերի մտնելուց հետո: 2023 թվականին Լեհաստանի պաշտպանական ծախսերն ավելի քան երկու անգամ աճել են։ Երկրի բյուջեից 97,4 մլրդ զլոտի (20,39 մլրդ եվրո) կհատկացվի պաշտպանության ոլորտին, եւս 30-40 մլրդ զլոտի (6,3-8,4 մլրդ եվրո) կհատկացվի արտաբյուջետային բանակային ֆոնդից։ Ընդհանուր առմամբ, Լեհաստանի պաշտպանական ծախսերը կհասնեն ՀՆԱ-ի 4 տոկոսին։

Bloomberg-ը հիշեցնում է, որ անցյալ տարի Գերմանիան ստեղծել է 100 միլիարդ եվրոյի հատուկ հիմնադրամ՝ երկրի ռազմական բյուջեն ֆինանսավորելու համար։ Գործակալության տվյալներով՝ 2024 թվականին Գերմանիայի պաշտպանության բյուջեն կաճի եւս 10 միլիարդով, Ֆրանսիան նույնպես ավելացնում է ռազմական ծախսերը։ Երկրի կառավարությունը անցյալ տարի հայտարարել է 2024-2030 թվականներին պաշտպանական ծախսերի համար 400 միլիարդ եվրո հատկացնելու մասին, ինչը մեկ երրորդով ավելի է անցյալ ռազմական ծախսերից, նշում է գործակալությունը։

Դաշինքի երկրների մտավախությունները

Ըստ Bloomberg-ի՝ ՆԱՏՕ-ի երկրները մտավախություն ունեն, որ ռազմական հակամարտության դեպքում իրենց զինանոցները շատ արագ կսպառվեն։ Հրատարակության զրուցակիցների խոսքով՝ մեկ շաբաթվա ընթացքում Դոնբասում ռուս զինվորականները կարող են արձակել այնքան ծանր հրետանային արկեր, որքան Caesar հաուբիցի արկ 13 տարվա արեւմտյան ներկայության ընթացքում օգտագործվել է Աֆղանստանում, Լիբանանում, Մալիում եւ Իրաքում։ Մեծ Բրիտանիայում նույնպես կարծում են, որ անցյալ ամառ Դոնբասում մարտերի ժամանակ ռուս զինվորականների կողմից երկրի 155 մմ տրամաչափի հրետանային արկերի ամբողջ պաշարը կսպառվեր երկու օրվա ընթացքում, իսկ ուկրաինացի զինվորականների կողմից՝ մեկ շաբաթում։

«Սա հետսառըպատերազմյան դարաշրջանի ավարտի պատմությունն է, եւ այն ավարտվել է 2022 թվականի փետրվարի 24-ին։ Բոլոր բանակները անցնում են դրա միջով, քանի որ այժմ պարզ է, որ ոչ ոք, ներառյալ ԱՄՆ-ը, չունի այն պաշարները, որոնք անհրաժեշտ են մեծ ու ինտենսիվ պատերազմ վարելու համար»,- Bloomberg-ին ասել է ռազմական վերլուծաբան Ֆրանսուա Հեյսբուրգը:

Գործակալությունը նշում է նաեւ, որ Ուկրաինայի պատերազմը բացասաբար է ազդել սպառազինությունների վերահսկման վրա ամբողջ աշխարհում։ Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ը դադարեցրել են Ռազմավարական հարձակողական սպառազինությունների պայմանագրի (ՌՀՍՊ) շուրջ բանակցությունները։ The Wall Street Journal-ը հայտնել է Ռուսաստանի կողմից ՌՀՍՊ-ի խախտման երկու դրվագների մասին՝ միջուկային օբյեկտների տեսչական ստուգումների արգելափակման եւ համաձայնագրի իրականացման ընթացքում ծագած խոչընդոտները քննարկելու համար հանդիպումներից հրաժարվելու մասին: Հանդիպումը պետք է կայանար Կահիրեում՝ նոյեմբերի 29-ից դեկտեմբերի 6-ը, սակայն Ռուսաստանը վերջին պահին չեղարկել է այն՝ պատճառաբանելով ԱՄՆ-ի թշնամական վերաբերմունքը։