«Ոսկե ծիրանի» կազմակերպիչները՝ հանդիսատեսի կամքին հակառակ այլ ֆիլմեր ցուցադրելու մասին
Քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը երեկ ֆեյսբուքյան իր էջում գրել էր, որ երեկ գնացել է «Ոսկե ծիրանի» շրջանակներում դիտելու Արուսյակ Սիմոնյանի «Իմ նոր տարին» ֆիլմը, բայց մինչ դա, իր կամքին հակառակ՝ այլ ֆիլմեր է դիտել:
«Երևանում երեկ թուրքական ֆիլմ եմ դիտել։ Թուրքերենով։ Թուրք զինվորների մասին, որ սուզանավում էին ծառայում։ Որ երիտասարդ էին, կենսուրախ, սեր ունեին, ծառայությունից ազատ ժամերին տարբեր խաղեր էին խաղում, կատակում, Վիկտոր Հյուգո ընթերցում և այլն։ Բարի մարդկանց մասին ֆիլմ էր, որոնք վերջում «հանուն հայրենիքի» զոհվում են սուզանավում տեղի ունեցած վթարի պատճառով։ Հրամանատարի կերպարը հատկապես տպավորիչ էր։ Իսկական տղամարդ ու հերոս, որ իր զինվորներին ևս մի քանի ժամ հույս պարգևելու համար իր ներքին վախերն է հաղթահարում։ Մի խոսքով, եթե ֆիլմը թուրքերենով չլիներ, իսկ հերոսներն էլ՝ թուրքեր, վստահ եմ, հանդիսատեսը լացելով էր դուրս գալու դահլիճից։
Ֆիլմն այդ կամքիս հակառակ եմ դիտել։ Կինոթատրոն գնացել էի լրիվ այլ ֆիլմ նայելու։ Երկու օր առաջ ընկերս էր հրավիրել։ Ասաց, որ «Ոսկե ծիրան»-ում իր ֆիլմն է ցուցադրվելու, ու, որ շատ ուրախ կլինի՝ ինձ այնտեղ տեսնելու։ Ես էլ սիրով գնացի։ Արդեն դահլիճում իմացա, որ սկզբից մեկ այլ կարճամետրաժ ֆիլմ է ցուցադրվելու, հետո նոր մեր Արուսյակ Սիմոնյանի «Իմ նոր տարին» ֆիլմը։ Դահլիճը լեփ-լեցուն էր, շատ մարդիկ ոտքի վրա էին մնացել։ Շատերին ճանաչում էի, մեր ընդհանուր ընկերներն էին։ Եկել էին իմ ասած ֆիլմը դիտելու ու արդեն տեղում իմացել, որ երկու ֆիլմի ցուցադրություն է լինելու։ Քիչ անց էկրանի դիմաց երկու երիտասարդ հայտնվեցին, որոնք սկսեցին ներկայացնել, թե ինչ է սպասվում մեզ առաջիկա մեկ ժամվա ընթացքում։ Սկզբից ներկայացրեցին թուրքական ֆիլմը։ Մանրամասն ներկայացրին։ Սիրով ներկայացրին։ Իսկ հետո ասացին, որ «երկրորդ ֆիլմի ռեժիսորը Արուսյակ Սիմոնյանն է, ֆիլմը Սպիտակ քաղաքի մասին է»։ Այսքանը։
Ապշած էի։ Եկել էի, ինչպես մեզ ներկայացրին, «Սպիտակի մասին» ֆիլմը դիտելու (որը իրականում հրաշալի գործ է, և հաղորդավարների կողմից այդպիսի պարզունակ ու մակերեսային ներկայացումն անընդունելի ու գռեհիկ էր), փոխարենը՝ նայեցի թուրքական վերոհիշյալ ֆիլմը։ Դահլիճից դուրս գալը չափազանց անհարմար էր, մտքումս որոշեցի՝ թքած, մի 20 րոպե կհամբերեմ։ 20-ը 40 դարձավ, վերջապես ֆիլմն ավարտվեց ու… «Իմ նոր տարին» ֆիլմի փոխարեն՝ սկսվեց մեկ ուրիշ այլանդակություն՝ վրացական մի ֆիլմ տրանսգենդեր կնոջ մասին։ Իսկական պոռնկություն, որի առաջին իսկ րոպեներից տիկնոջս հետ լքեցինք դահլիճը։ Հետո արդեն «Ոսկե ծիրան» փառատոնի կայքում նայեցի ֆիլմի մասին գրվածքը, որտեղ բառացիորեն նշված է հետևյալը. «Ֆիլմն ինտիմ ուղևորություն է, որը բացահայտում է երիտասարդ տրանսգենդեր կնոջ աշխարհն ու մտքերը. նա ազատության սեփական ձգտման և ծնողների ավանդական ակնկալիքների ծուղակն է ընկել»։
Իսկ ես գնացել էի Արուսյակ Սիմոնյանի «Իմ նոր տարին» դիտելու։ Եվ ինձ պես շատերը։ Գրեթե ողջ դահլիճը։ Փոխարենը՝ մեզ մատուցեցին ահա այդ աղբը։
Կարծում եք՝ պատահականությո՞ւն էր, որ «Իմ նոր տարին» ֆիլմը փառատոնի կազմակերպիչները որոշել էին ցուցադրել ամենավերջում։ Կարծում եք՝ պատահականությո՞ւն էր, որ հանդիսատեսին ցուցադրման սկզբում չասացին, որ թուրքական ֆիլմին հետևելու է նաև տրանսգենդերի մասին երկրորդ այդ աղբը։ Երկու այդ հարցերի պատասխաններն ինձ համար ակնհայտ են։
Խնդրում եմ՝ ներեք այսչափ երկար գրառման համար, բայց այս ամենը մանրամասն նկարագրել էր պետք։ «Ոսկե ծիրանը» խաբեություն է, իսկական բռնություն ու այլասերության քարոզ։ Ուրիշ բան ես այնտեղ չտեսա։ Մարդկանց խաբելով՝ դահլիճ են տանում ու իրենց կեղտոտ քարոզը կապում։ Ապշելիք է»,- գրել էր նա:
«Ոսկե ծիրան» միջազգային 16-րդ կինոփառատոնի կազմակերպիչները 168.am-ի հետ զրույցում հայտնեցին, որ Արուսյակ Սիմոնյանի «Իմ նոր տարին» ֆիլմը ցուցադրվել է ծրագրով նախատեսված ժամին, որը, ըստ կինոփառատոնի կայքում առկա ծրագրի՝ ժամը 21:00-ն է:
«Ոսկե ծիրանի» ծրագրերի ղեկավար Կարեն Ավետիսյանի խոսքով էլ՝ ինչպես աշխարհի բոլոր փառատոներում, «Ոսկե ծիրանում» ևս կարճամետրաժ ֆիլմերը ցուցադրվում են ֆիլմաշարերով:
«Ինչպես աշխարհի բոլոր փառատոներում, «Ոսկե ծիրանում» կարճամետրաժ ֆիլմերը ցուցադրվում են ֆիլմաշարարերով («բլոկ» առ «բլոկ»)։ Ինչո՞ւ է այդպես։ Որովհետև հանդիսատեսը վճարում է տոմսի համար (տվյալ դեպքում՝ 1000 դրամ), այսինքն՝ վճարում է լիամետրաժ ֆիլմի գումար, որի դիմաց դիտում է ոչ թե մեկ ֆիլմ (որովհետև կարճամետրաժ կարող է լինել, ենթադրենք, 4 րոպեանոց մեկ ֆիլմ, կամ 14, էական չէ), ու դրա դիմաց ստանում է լիամետրաժ ֆիլմի խրոնոմետրաժին համարժեք «էկրանային ժամանակ»՝ բաղկացած մի քանի ֆիլմից։
Այսպիսով, տվյալ դեպքում 25 կարճամետրաժ ֆիլմերը բաշխվում են տարբեր երկրների միջև զուտ խրոնոմետրաժի ձևավորման սկզբունքով (ինչում կարող եք համոզվել ծրագրին ծանոթանալիս), որպեսզի հանդիսատեսը յուրաքանչյուր դիտումից ստանա տպավորություն այլ ֆիլմարտադրությունների մասին, և հայկական կինոյի մասին՝ այլ երկրների ֆիլմարտադրության կոնտեքստում։
Ծրագրերում, ֆիլմացանկում, կայքում նշված է լինում ՝
– մեկնարկի ժամը
– ֆիլմերի հերթականությունը
– յուրաքանչյուր ֆիլմի տևողությունը
Ֆիլմ ներկայացնողը մեկ անգամ էլ լրացուցիչ ասում է, որ դիտելու ենք 3 ֆիլմ։ Մասնավորապես նշում և բեմ է հրավիրում ֆիլմերի այն հեղինակներին, որոնք ներկա են դահլիճում (տվյալ դեպքում՝ 1-ին և 3-րդ)
18+ ֆիլմերի դեպքում ծրագրում հատուկ շեշտվում է՝ «18+»։
Վերոնշյալ բոլոր կետերն իրականացվել են»,- նշեց Կարեն Ավետիսյանը:
Նշենք, որ «Ոսկե ծիրանի» պաշտոնական կայքում ծրագրերի բաժնում ներկայացված են ֆիլմերը, և տեսնում ենք, որ երեքն էլ նույն դահլիճում ու նույն ժամին են: Հանդիսատեսի խոսքով՝ իրենց հրավիրել են ֆիլմ դիտելու ժամը 21:00-ին, բայց ի՞նչ իմանային, որ այդ ժամին երեք ֆիլմ են դիտելու։
Երևում է՝ հույսը դրվել է հանդիսատեսի մաթեմատիկական գիտելիքների վրա, որպեսզի րոպեները հաշվեին ու իրենց ցանկացած ֆիլմի ժամին մտնեին դահլիճ, այսինքն՝ 21:00-ից մոտ 50 րոպե անց:
Մի՞թե փառատոնի կազմակերպիչները չէին ենթադրում, որ տրանսգենդերի մասին ֆիլմի ցուցադրության ժամանակ շատ հանդիսատեսներ կլքեն դահլիճը, ու արդյունքում՝ կտուժի հայկական ֆիլմը:
Մնում է հասկանալ, թե ինչո՞ւ է առաջնահերթությունը տրվել տրանսգենդերի մասին վրացական ֆիլմին։
Անի Կարապետյան
