Ադրբեջանական որոգայթ կամ՝ ինչպե՞ս օգնել թշնամուն

2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից Բերձորի միջանցքը բնապահպանական պատրվակով փակած Ադրբեջանի կառավարությունն այս «արդյունքին» հասնելու համար վաղուց տեղեկատվական ֆոն էր ստեղծում։ Ակնհայտ է, որ «բնապահպանական» թեման ամենահեշտ պատրվակն էր՝ հատկապես միջազգային հանրության աչքին տեղի ունեցողն արդարացնելու համար։ Մի քանի օր ծախսելով համացանցում ադրբեջանական աղբյուրների ուսումնասիրության վրա, ակնհայտ է դառնում, որ սա լավ մտածված ծրագիր է, որի վտանգավորությունը մենք կարծես դեռևս չենք գիտակցում։

Հայաստանին ու հայկական կողմին բնապահպանական «աղետների» ջրային և անտառային ռեսուրսները վատնելու և աղտոտելու համար մեղադրանքի քեյսը Ադրբեջանը սկսեց 2021 թվականի  մարտի 10-ին։  Հենց այս օրն Ադրբեջանի Բնապահպանության և բնական ռեսուրսների նախարարությունը «հայտնաբերել էր», որ Ողջի (Օխչուչայ) գետում 500 ձուկ է սատկել։ Բնականաբար, ադրբեջանական բազմաթիվ մեդիաներ տարածեցին այս «լուրը»։ Մինչ այդ, այսպես կոչված, Ազատագրված տարածքների Համակարգման շտաբին կից ստեղծվել էր բնապահպանական հարցերով միջգերատեսչական խումբ։

Հենց այս 500 ձկների անկման մասին հայտարարությունն այն կոդն էր, որից հետո սկսվեց հարձակումը բոլոր ուղղություններով։ Միայն ընդգծենք, որ նշված ամսաթվից մինչև այս պահը report գործակալությունը Ողջի գետի անվանումը հիշատակող 26 հոդված է թողարկել։ Բնականաբար, բոլոր նյութերում նշվում է, որ հայերը աղտոտել են սահմանային գետը։ Այս թեզը առաջ մղելու համար նույնիսկ ձկների կոտորածներ են բեմադրվում՝ ցուցադրում են սատկած ձկներ, որոնք երբևէ այս տարածաշրջանում ու այս գետում չեն բազմացել։ Տարածում են աղտոտված գետի լուսանկարներ, որոնցից  հնարավոր չէ պարզել, թե որտե՞ղ է այն գտնվում։ Նույն նյութի մեջ օգտագործում են մի քանի սեզոնների ու ակնհայտորեն տարբեր գետերի լուսանկարներ ու տեսանյութեր։

Այս քարոզարշավին միացել են բոլորը՝ բնականաբար, Ադրբեջանի ոլորտային նախարարությունները, հնարավոր բոլոր պետական գերատեսչությունները, լրատվամիջոցներ, դեսպաններ, հասարակական սեկտորի ներկայացուցիչներ, մշակութային գործիչներ ու նույնիսկ Ադրբեջանի տխրահռչակ ՄԻՊ Սաբինա Ալիևան։ Հնարավոր բոլոր ուղիներով Ադրբեջանն այս հարցը փորձում է տեղափոխել միջազգային հարթակներ։ Նրանց նույնիսկ հաջողվել է գնահատական ստանալ ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրի (UNEP) պատասխանատուից։

Միայն ադրբեջանական պետական Trend գործակալությունը երկու տարվա ընթացքում միայն ռուսերենով Ողջի գետը հիշատակել է 120 անգամ

Հատկանշական է նաև, որ ադրբեջանական մտածված, ծրագրված և ակնհայտորեն լավ ֆինանսավորվող հարձակման թիրախը Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն է։ Եվ պարզ է, թե ինչո՞ւ։ ԶՊՄԿ-ն Հայաստանի խոշոր հարկատուների ցուցակը գլխավորել է գրեթե ամեն տարի, իսկ անցյալ տարի վճարել է այնքան հարկ, որքան չի վճարել Հայաստանի պատմության ընթացքում ոչ մի ձեռնարկություն, ներառյալ՝ ԶՊՄԿ-ն ինքը։

Հայաստանի ու մասնավորապես ԶՊՄԿ-ի դեմ արշավը ղեկավարում է Ադրբեջանի Բնապահպանության և բնական ռեսուրսների փոխնախարար Ֆիրդոֆսի Ալիևը, ով պարբերաբար հայտնվում է Լաչինի միջանցքը բլոկադայի ենթարկած խմբի մեջ։

Լուսանկարում՝ Ֆիրդոֆսի Ալիևը մուտքի մոտ Լաչինի միջանցքը փակած խմբի անդամի հետ

Օրերս փոխնախարար Ալիևը հայտարարել է, որ հավաքագրվում և համակարգվում են Ողջի գետի մոնիթորինգային տվյալները, որոնք, իր խոսքով, ողբալի պատկեր են ցույց տալիս, որովհետև Զանգեզուրի կոմբինատը պարբերաբար պոչանքները լցնում է գետը։

«Մենք դիմելու ենք դատարան, քանի որ Հայաստանը աղտոտում է Օխչուչայ (Ողջի) սահմանային գետը։ Ապացույցները տրամադրել են հենց իրենք՝ հայկական լրատվամիջոցներն ու հայ բնապահպանները։ Մեզ մնում էր միայն համակարգել ու ամփոփել մամուլի հրապարակումներն ու ՀԿ-ների  զեկույցները»։

Թե ի՞նչ հոդվածներ ու ի՞նչ զեկույցների վրա է դատարանում Ադրբեջանը կառուցելու իր ռազմավարությունը՝ հայտնի չէ, բայց ակնհայտ է, որ այդ երկրի փաստաբաններին մեծ օգնություն են ցուցաբերել (շարունակում են օգնել) հայկական աղբյուրները։

Առանձին ակտիվիստական ակցիաներն անմիջապես հայտնվում են ադրբեջանական խոշոր լրատվամիջոցներում, որոնք սիրով ու հաճույքով լուսաբանում և ակտիվորեն մեջբերում են  հայաստանյան հանքերի դեմ  հրապարակային մեղադրանքները։

Շատ մեծ խելք պետք չէ ունենալ հասկանալու համար, թե ինչ նպատակ է հետապնդում Ադրբեջանը։ Ադրբեջանցիների շահը հասկանալի է, սակայն կասկածելի է այն անհատների ու կազմակերպությունների գործունեությունը, որոնք (գուցե ակամա) կարող են օգնել Սյունիքն Արևմտյան Զանգեզուր անվանող թշնամական երկրին։

ԳԱՐԵԳԻՆ ՄԿՐՏՉՅԱՆ