«Կյանքը բոլորի համար է դժվարացել, ուստի ռեստորան հաճախողներն էլ պակասել են»
Մոտ 16 տարի առաջ սիրիահայ Արծիվ Քիրազյանը Հալեպում ամենաառաջադեմ լուսանկարիչներից էր, սակայն 2000 թ. երեք օրով Հայաստան այցելելուց հետո նա որոշեց տեղափոխվել ու մնալ հայրենիքում: Սիրիայում ու Լիբանանում շատ լուսանկարիչներ էին նրան ճանաչում. նա լուսանկարում էր ամեն ինչ` անգամ հավերժացրել է Դեր Զորում հայկական եկեղեցու բացումը, սակայն Հայաստանում այդ շրջանում լուսանկարչությունը դեռ շատ թույլ էր զարգացած: 2003 թ. վերջնական գալով Հայաստան՝ նա ստիպված եղավ փոխել մասնագիտությունը: Արծիվը կնոջ՝ Մանուշակի հետ նկատեց, որ Երևանում չկան մասնագիտացած ճաշարաններ, և սննդի մատուցման հանդեպ վերաբերմունքը շատ տարբեր էր: Այդպես ամուսինները որոշեցին բացել իրենց փոքրիկ ռեստորանն ու մարդկանց ծանոթացնել հայկական այնպիսի ուտեստների, որոնք գաղթից հետո մոռացվել են: Մանուշակը պատմեց, որ հին հայկական ավանդական ճաշերը պատրաստել սովորել է ծնողներից. խոհարար դառնալու միտք երբևէ չի ունեցել, Սիրիայում դա եղել է պարզապես հոբբի:
«Շատ ուրախ ենք, որ հիմա մարդիկ տարբերելով են պատվիրում, ասենք Ուրֆայի կամ Տիգրանակերտի քեբաբ: Մենք էլ փնտրել, գտել ենք այնպիսի հին հայակական ճաշատեսակների պատրաստման եղանակներ, որ ամբողջ աշխարհում հատուկենտ մարդիկ միայն գիտեն»,- «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ նշեց Արծիվը:
Քիրազյանի խոսքով՝ բախումների սկսվելուց առաջ` 2000-ականների սկզբներին, արդեն պարզ էր, որ պատերազմն անխուսափելի է. մուսալմանների կողմից ագրեսիան ակնհայտորեն զգացնել էր տալիս, իսկ Արծիվը երեխաներին ուզում էր մեծացնել ապահով հայրենքում: «Նոր տանը հեշտ եմ հարմարվել, որովհետև գալու որոշումս վերջնական էր, ես եկել եմ առանց կասկածների»,- ասում է նա: Քիրազյանը նույնիսկ առաջարկներ է ստացել լուսանկարչությամբ զբաղվելու Ռուսաստանում, այնտեղ կառուցելու ավելի բարեկեցիկ ապագա, բայց նրա մեծագույն ցանկությունն էր մնալ հայրենի երկրում:
Նա հիշում է ծնողների խոսքերն ու թե ինչպես էին դաստիարակում` գնալ հայրենիք, այնտեղ ունենալ զավակ: «Անգամ դպրոցական ծրագրում բոլոր հեղինակները շարունակ արծարծում են հայրենիքի թեման. ակամայից Հայաստան գալու միտքը նստել է ենթագիտակցության մեջ»,- մանրամասնեց սիրիահայը:
Այնուամենայնիվ, Քիրազյանների երեխաներին սկզբում բավականին դժվար էր Հայաստանում. Սիրիայում հայության համար հասարակական, մշակությային, հոգևոր կյանքն ավելի լավ էր կազմակերպված: Մանուշակը պատմում է, որ ամեն մեկն ուներ իրեն հոգեհարազատ զբաղմունքը, և զբաղվածությունը ողջ օրվա ընթացքում ապահովված էր: Դրան հակառակ՝ Երևանում ամեն մեկն իր խնդիրներն է հոգում, շփման ձգտում չկա:
Արծիվն էլ ցավով է հաստատում, որ շատ հայեր մեկնում են Եվրոպա ու զբացվում այնտեղ մի աշխատանքով, որից հրաժարվել են Հայաստանում. նրա համոզմամբ՝ կարևոր չէ, թե ինչ աշխատանք է, բայց դրանով ավելի լավ է զբաղվել հայրենիքում, ծառայել սեփական ժողովրդին: «Արդյունքում շատ հայեր կյանքի վերջին տարիներին են գալիս տեսնելու հայրենիքը: Անգամ եթե նրանք չեն գալիս, հայրենի հողը նրանց որդիներին է կանչում»,- կարծում է սիրիահայը:
Ցավոք, վերջին տարիներին ամուսինների գործն ավելի է բարդացել, ֆինանսական խնդիրները՝ շատացել: Ասում են, որ ներքաղաքական խնդիրներով պայմանավորված՝ կյանքը բոլորի համար է դժվարացել, ուստի ռեստորան հաճախողներն էլ պակասել են: Բացի այդ՝ շատացել են նորաբաց ռեստորանները, իսկ զբոսաշրջիկների թիվը պակասել է:
«Հաճախորդների՝ այն էլ արտասահմանցիների նկատմամբ հարկավոր է ցուցաբերել յուրահատուկ մոտեցում, ապահովել դրական զգացումներ, բայց դա չափազանց բարդ է, երբ երկիրդ ծանր վիճակում է»,- կարծում է Արծիվը:
Նրա կարծիքով` դա տարբեր ուժերի վարած սխալ քաղաքականության արդյունքն է, և հիմա Հայաստանին առաջնահերթ անհրաժեշտ է այդ բոլոր կողմերի ներգրավվածությունն ու համագործակցությունը` բարելավելու երկրի վիճակը:
«Կառավարությունը պետք է ստեղծի համապատասխան պայմաններ սիրիահայերի համար, որպեսզի ամեն մեկն իր ոլորտում աշխատելով օգնի զարգացնել այս երկիրը, ոչ թե հեռանալ ուրիշ տեղ: Անշուշտ, մենք ցանկանում ենք ապրել անհոգ կյանքով, սակայն ուզում ենք, որ դա լինի մեր հայրենիքում: Ես այստեից չեմ գնա՝ ինչ ուզում է լինի»,- ասաց Արծիվը:
